Skip to main content

Bài 3-4: Toán Tử Gán

1. Mục tiêu bài học​

  • Hiểu khái niệm toán tử gán.
  • Biết cách sử dụng các toán tử gán mở rộng trong Python.
  • Làm quen với cách gán nhiều giá trị và đổi chỗ giá trị giữa các biến.
  • Vận dụng để viết các chương trình đơn giản.

2. Lý thuyết​

2.1. Toán tử gán cơ bản​

Trong Python, toán tử gán được dùng để gán một giá trị cho biến.

Cú pháp:

tên_biến = giá_trị

Ví dụ:

a = 5
b = 10

Trong ví dụ trên, biến a được gán giá trị 5, biến b được gán giá trị 10.

2.2. Toán tử gán mở rộng​

Python cung cấp các toán tử gán kết hợp với các phép toán như cộng, trừ, nhân, chia,... giúp viết mã ngắn gọn hơn.

Toán tửÝ nghĩaVí dụTương đương với
+=Cộng rồi gána += 2a = a + 2
-=Trừ rồi gána -= 1a = a - 1
*=Nhân rồi gána *= 3a = a * 3
/=Chia rồi gána /= 2a = a / 2
//=Chia lấy nguyên rồi gána //= 2a = a // 2
%=Chia lấy dư rồi gána %= 3a = a % 3
**=Lũy thừa rồi gána **= 2a = a ** 2

2.3. Gán nhiều giá trị cùng lúc​

Python cho phép gán nhiều biến cùng một lúc trên một dòng.

Ví dụ:

a, b, c = 1, 2, 3

Mỗi biến sẽ được gán với giá trị tương ứng từ trái sang phải.

2.4. Đổi chỗ giá trị giữa hai biến​

Python hỗ trợ đổi giá trị giữa hai biến mà không cần biến tạm.

Ví dụ:

a = 5
b = 10
a, b = b, a

Sau khi chạy, a sẽ có giá trị 10, và b sẽ có giá trị 5.

3. Ví dụ minh họa​

x = 10
x += 5      # x = 15
x *= 2      # x = 30
x -= 10     # x = 20
x //= 3     # x = 6
print(x)

4. Ghi nhớ​

  • Dấu = là gán, còn == là so sánh bằng.
  • Có thể sử dụng các toán tử gán mở rộng để viết mã ngắn gọn.
  • Python cho phép gán nhiều giá trị và đổi chỗ giá trị nhanh chóng mà không cần biến tạm.

5. Bài tập vận dụng​

Bài 1:​

Viết chương trình nhập vào một số nguyên x. Thực hiện các thao tác sau:

  • Cộng 10 vào x
  • Nhân x với 2
  • Trừ 5 khỏi x
  • In ra kết quả cuối cùng

Bài 2:​

Viết chương trình nhập vào hai số nguyên a và b, sau đó hoán đổi giá trị của chúng bằng cách không dùng biến tạm.

Bài 3:​

Cho biến x = 7, sử dụng các toán tử gán để biến x thành:

x = (((x + 3) * 2) ** 2)

In kết quả ra màn hình.

Bài 4:​

Viết chương trình nhập vào số nguyên n, sử dụng toán tử gán để:

  • Tính bình phương của n
  • Trừ đi n // 2
  • In ra kết quả cuối cùng

Bài 5:​

Viết chương trình nhập vào số có hai chữ số, sau đó tính tổng hai chữ số đó và in ra màn hình.

Ví dụ: nếu người dùng nhập 35 thì chương trình in ra:

3 + 5 = 8

Gợi ý: Dùng toán tử // và % kết hợp với toán tử gán.

Bài 6: Kiểm tra chia hết cho 3 và 5​

Viết chương trình nhập vào một số nguyên n. Kiểm tra xem n có chia hết cho 3 và 5 hay không, nếu có thì cộng thêm 10 cho n, ngược lại trừ đi 7.

In ra kết quả cuối cùng.

Bài 7: Kiểm tra số âm hay dương, rồi bình phương​

Viết chương trình nhập vào một số nguyên x.

  • Nếu x là số âm, gán x = x * x
  • Nếu x là số dương hoặc bằng 0, gán x = x + 10

In ra giá trị mới của x.

Bài 8: Tính tổng các chữ số nếu là số chẵn​

Viết chương trình nhập vào một số nguyên dương có 2 chữ số.

  • Nếu số đó chia hết cho 2, tính tổng 2 chữ số của nó.
  • Nếu không chia hết, trừ đi 1 và in ra kết quả mới.

Bài 9: Kiểm tra tổng lớn hơn 100​

Viết chương trình nhập vào hai số nguyên a và b.

  • Tính tong = a + b
  • Nếu tong > 100, nhân đôi tong
  • Ngược lại, cộng thêm 20 vào tong

In ra kết quả cuối cùng.

Bài 10: Kiểm tra bội số của 4 và biến đổi giá trị​

Viết chương trình nhập vào một số nguyên n.

  • Nếu n là bội số của 4, gán n = n // 2 + 3
  • Ngược lại, gán n = n * 3 - 1

In ra kết quả.